Ben Barış istiyorum sen ne istiyorsun? A-.Haydar Gürbüz

İkinci dünya savaşı dönemlerinde,işgal altındaki Fransa’nın ve dünyanın öteki ülkelerinin şair,yazar,denemeci ve filozoflarını yayınlayan Fontaıne dergisinin yöneticisi Max Pol Fouchet şöyle diyordu: “En yüce şiirin her zaman bir bilinç değeri vardır.” İşgal döneminde özgürlük ve bağımsızlığın,dolayısıyla bunların savunucusu ve savaşçısı olan ,Direnme’nin sözcülügünü yapan Fontaine’nin yanında daha bir çok şair,yazar ve düşünür bulunuyordu.

 Peki şiir anlayışları biribirinden farklı olan şairleri bir araya getiren neydi? Bu bir araya geliş, edebiyatın eylemle birleşip yüksek düzeyde bir şiirsel ürüne dönüşmesi,ve çok yüce bir amaçla yola çıkılmasıydı.Fransız Direnme Şiiri, yalnızca şairlerin yazdığı şiirlerden oluşmaz:Bu şiir aynı zamanda,bu bağlamda yazılmış anonim şiirleri,halk şiirlerini,şarkıları,türküleri,hayatın belli bir anında duygu ve düşüncelerini şiir yoluyla dile getirmek istemiş olan insanların, sürgünlerin,tutsakların,mahkumların,Direnme Hareketi savaşçılarının da şiirlerini kapsar.Bunlara bir örnek verecek olursak imzasız bir şiir de şair in görevini şöyle tanımlıyor:

Hayır hakkın yok gül-bülbül şarkısı söylemeye,

Hayır hakkın yok ilkbahar meltemlerini söylemeye,

Hayır hakkın yok eski güzellikleri anıp söylemeye,

(……..)

Ama söyle canım,hapishanelerin şarkısını

Söyle zindanları,işkenceleri söyle,

Söyle adlarından da büyük ölenleri…..

Gerçekte uzun bir şiir,halkın şairden ne bekledigini göstermesi bakımında önemli bir şiir.

Küresel krizin dünyamızda yarattığı sorunların özellikle yoksul halkların yaşamlarını dahada zorlaştırmış, kapitalist finans  dünyasının dibe vurmaya başlamasıyla birlikte Emperyalistler krizin sonuçlarını işçi ve emekçilere yükleyerek zararlarını karşılamak istemektedirler.Ülkemizde küresel krizi bir kenara bırakırsak-ki Başbakanın değimiyle kriz Türkiye’yi zaten teğet geçiyor- son günlerde giderek gündeme oturmakta olan kürt sorununa barışçıl çözüm arama noktasında düşünsel ve edebiyat dünyasında barışa dair yeterli,etkili sesler çıkmamaktadır.Türkiyede yaşamakta olan Edebiyat yazarları ve sanatçıların birlikte din,dil ırk ayrımı yapmadan yapacakları çeşitli sanatsal etkinliklerle barış sürecinin gelişmesinde önemli kilometre taşı olacağına inanıyorum.Özellikle bu koşullarda yapacakları çıkışlarla barışın önünü tıkayan zihniyetlere darbe vurabilir Türkiye halkının yıllardır özlemini çektiği barış yolunu dahada hızlandırabilirler.

Kürt halkının barışı ve birlikte yaşamı istediği, ister satratejik anlaşılsın isterse daha farklı yorumlansın,durmadan çeşitli platformlarda dillendirdiği bu dönemde kürt olmayan kardeş halklarınında(türk,laz,ermeni,çerkez, zaza,azeri vb) aynı taleple bu isteğe destek vermeleri gerekiyor, burada özellikle kendisine aydın denilen tabaka barışa dair nerede kimler tarafından yapıldığına bakılmaksızın organize edilen etkinliklere panellere,konferanslara mutlaka katılmaları ve bu halka ,bizlerde barıştan yanayız,barışı bizde istiyoruz, düşüncesinde olduklarını göstermeleri gerekmektedir.

Dinsin bu kan bu göz yaşı
Yüksek uçsun barış kuşu
Cana kıymaz insan kişi
Barış istiyoruz barış

Çorumlu Cefai

Bir kürt olarak “ben Barışı istiyorum ey kardeşler peki siz ne istiyorsunuz”? diye soruyorum  ey türk, ey laz,ey zaza, ey çerkez ey dünya ben bir kürt olarak barış istiyorum,bu savaşın son bulmasını istiyorum ve bunu hemen şimdi istiyorum peki siz ne istiyorsunuz? evet bu soruyu her kesime soralım barış istemek insani bir erdemliktir,bir görevdir birlikte kardeşçe yaşamanın temel şartıdır ama barışı istemek tek taraflı olmayacağına göre, savaşı tırmandırarak, var olan realitelere sırt çevirerek inkar politikalarında ısrar eden kesimleri bir kenara bırakmak (Genel Kurmay,Hükümet vb) hatta onların söylemlerini dinlemeden duymadan bir birey olarak kendimize soralım ve barışı istiyorsak bu istemimizi sokağa taşımalı seslendirmeliyiz. Belkide barış adına atacağımız bir kaç adım bir kaç gencimizin hayatını kurtaracaktır. Kürtler yeni bir yol haritası çıkarıyor ve bu yol haritasının adı hiç kuşku yok ki  barış olacaktır.

Hüzün

Gücüm, hayatım,nem varsa kaybettim

Kaybettim, ah, dostlarımı,neşemi.

Kalmadı hatta kibrim, azametim,

Oydu vehmettiren dahiliğimi.

Hakikat budur dedikleri zaman

Karşımda sahiden bir dost zannettim.

Hakikatı anlayıp duyduğum an;

Çoktandır galip gelmişti nefretim.

Ama işte hakikat ebedidir,

Yaşarsa bir kimse ondan bihaber

Alemde ömrünce gafil kişidir.

Tanrı soruyor, cevap vermek ister

İyi ki ağlamışım arasıra,

Elimde kalan servet bu dünyada.

                        Alfred de Musset

                        (Ülkü,16 ağustos 1945)

Barışın bölgemizde gerçeğe dönüşmesi için toplumun önde gelen ne kadar aydını varsa mutlaka bu sürece katılmayı bir görev bilmeli,bakınız dünyamızın tarihi çoğunlukla savaşlarla doludur belkide zamanın yüzde yetmişbeşi bu savaşlarla geçmiştir, mutlak barışlar zor sağlanmıştır, toplumu yönlendiren siyasetçiler elbetteki ihtiyaç olan barışı kurmada, ya kendi çıkarları yada otoriteleri için, hep geri kalmış veya kaçınmışlardır, çıkar çevrelerinin emelleri gözetilerek toplumsal barışı hep geciktirmiş veya hiç sağlamamışlardır. Kürt sorunun barışçıl çözümü için bugün tarihi bir fırsat doğmuştur ve hiç kimsede bu fırsatı tepme gibi bir sorumsuzluğa düşmemelidir.Çünkü kürtler hiç bu kadar barış istememişlerdi. Kürtlerin bu istemlerini görmemezlikten gelmek gelecekte meydana gelebilecek olası çatışmalarda sorumlu olmak anlamına gelmektedir.

 Yıllardır savaşlara karşı mücadele vermiş edebiyatçılar savaşlara karşı sürekli eserlerinde aşkı ve sevgiyi işleyerek toplumların kardeşçe yaşamasına yardımcı olmuşlardır, savaşların yarattığı olumsuz etkileri azaltmaya hatta kırmaya çalışmışlardı, barış ve özgürlük  uğruna bir çok sanatçı idam edilmiş sürgün edilmiş fakat bu sanatçıların eserleri toplumun belleğinde unutulmaz birer tarih olarak yer edinmiştir. Edebiyatın ve edebiyatçıların görevleri ve sorumlulukları gereği duyarlı ve bilinçli yaşamlarıyla Emperyalizme karşı küresel krizlerin yarattığı olumsuzluklara karşı halkı duyarlı olmaya çağıran yapıtlarıyla bugün için yakın tarihe ayna tutmak perspektifi ve düşüncesiyle çalışmalarını yönlendirmekte savaşlara karşı barışa bir damla değil binlerce damla katarak önemli katkı sunmaktadırlar.emperyalizmin doğurduğu savaşlar ve bu savaşlara karşı edebiyatçıların tavırları barışın sağlanması için önemlidir.

2.Dünya savaşından sonra alman edebiyatçıları toplumda meydana gelen psikolojik travmalara karşı eserleriyle topluma yardımcı olmuşlardı.  Bunların başında Heinrich Böll ve Günter Grass geliyordu.Böll romanlarında toplum nezdinde itibarlarını yitirmiş kadınlardan bahsediyordu,alman nazizmini yeren ve nazizmin nasıl ortaya çıktığını anlatan eserlerin olduğu aynı şekilde savaş sonrası daramaları anlatan isviçreli edebiyatçılarıda unutmamak gerekir.Bunlardan Max Frisch,Friedrich Durrenmant örnek olarak gösterilebilinir.Türkiyede 30 yıldır süre gelen bu çatışmalardan doğan travmalara karşı edebiyatçılar çeşitli eserler yaratarak yaraların sarılmasında yardımcı olabilirler, tabii öncelikli olarak barış sürecinin sonlandırılması gerekmektedir.

Memleket İsterim

Memleket isterim

Gök mavi,dal yeşil,tarla sarı olsun;

Kuşların çiçeklerin diyarı olsun.

Memleket isterim

Ne başta dert ne gönülde hasret olsun;

Kardeş kavgasına bir nihayet olsun

.

Memleket isterim

Ne zengin fakir,ne sen ben farkı olsun;

Kış günü herkesin evi barkı olsun.

Memleket isterim

Zaşamak, sevmek gibi gönülden olsun;

Olursa bir şikayet ölümden olsun.

                              C.Sıtkı Tarancı

                               (Varlık,15.12.1937)

 Aydınlar nasıl ki Hırant Ding vurulduğunda “hepimiz Hrant Dink’iz” diyebiliyorlarsa nasıl ki İsrail saldırıları karşısında “hepimiz Filistiniz” diyebiliyorlarsa bizler içinde artık kaçınılmaz olan kürt sorunun çözümü noktasındada “hepimiz kürdüz” diyebilmeliler.Toplumun bütün katmanları aynı duyguları paylaştığında sorun kendiliğinde çözülmüş olacaktır. Eğemen güçlerin katı  ve yıkılmaz dedikleri kuralları yıkılır kılarak Savaşların yüzünü artık sanatların yüzüne çevirelim, türkülerin, operaların,tiyatroların ruhuna taşıyalım, sanat insanlığı şiddet kölelerinin gazabında her daim korumuştur, Aydınlar artık ne zaman ve niçin halkın yanında olduklarını bilmeliler.

Dilek

İsterdim evimde olsun

Aklı başında bir hatun,

Bir kütüphane,bir kedi

Eş dost her mevsim olsun!

Ben dostsuz edemem gayri.

Guillaume Apollinaire

                     (29.02.1944)

Yurdumuzda  düşünceleri nedeniyle yıllarını hapishanelerde geçirmiş bir çok şair ve aydın vardır,bunların bir çoğu yıllar sonra serbest bırakılmış bir çoğuda hala hapishanelerde tecrit altında yaşamlarını ve demokrasi mücadelelerine deva etmektedirler, bunlar arasında hiç adı sanı duyulmamış şairler ve şiirleri vardır, bunlardan biride Mahmut Top, ODTÜ Gıda Mühendisligini bitirdi düşüncelerinden ötürü yaklaşık yedi yılını cezaevlerinde geçirdi.Şu anda yaşamına ailesiyle beraber Liege’de(Belçika)  devam etmektedir. Bir nevi sürgün hayatı yaşamaktadır.O da ülkesine gidemeyen binlerce insandan biridir, işte bu barış süreci belkide bu hasreti beraberinde dindirecek ve o çok özlemini duyduğumuz ülkemizde köyümüzde özgürce ciğerlerimize o havayı teneffüs edeceğiz.

          Oysa Sen

 Düşlerimin  gülüşüydün

 Kardelenin  kanatlarında

                          İsyanım

 yüceldin  sarıda kırmızıda

 Munzurun Zel’i

 Koyun  yaydığım yaylaların

                   pivokları  oldun

 Fıratı  dinledin

 Sonra aktın

                 Korkusuz bir kente

 Seni aradım

 Dudak yaralayan  pınar  sularında

 İnleyen  asi  dalgalarda

 Seni sordum

 Sedasız  gül kokusu

                 yudumlayan  Kelebekte

 Yok dediler

 Yok dedıler

 Yok dedıler

 Gözlerimin  aynasında

 Şuracıkta

 Açmıştın  bir çiçek gibi

 Fil’in  karınca’ya

 Karınca’nın Fil’e  savaş ilanıydı

 Dört mevsim yanıbaşında

Yüreklerde  beyinlerde

                   savaşa  tutuşmuştu

 Ne yürekler galip geldi

 Ne beyinler kazandı

 Sesler mi  yorgun düştü

 Güneş mi gülüşünü  yitirdi

 Yoksa karanlıklar mı çöktü

 Ömrümün  coğrafyasına

 Haykırdım ;

 Dağlara

 Bu umarsız kente

 Duyun

 Duyun  ey zalim duyarsızlıklar

 Duyun ey çıldırası  sessizlik

 Duyun yıkılmayacak  bu yürek

 Fırat yine hırçın ve çağlar

 Gök mavisine mayalandı

 Güze hazırlık yapan pivoklar

 Yarin yanağında gülüşlerle  filizlenecek

 Bakın ve görün ;

 İşte sabahın ilk ışığı

 Kızıllaştı  kanayan  çiçekte

        Mahmut  Top     12  Haziran  2001