Kurmes Dernegi Resmi Web Sitesi

SOYKIRIM UCM’YE GiDiYOR

Türkiye, üzerinden 74 yıl geçen Dersim Katliamı’na hâlâ ‘katliam’ demekten kaçınırken, hukukçular yaşananların ‘soykırım’ olarak tanınması için UCM’ye başvurmaya hazırlanıyor.

UCM’DEN RANDEVU İSTEDİ

Soykırımın halen farklı biçimlerde sürdüğüne dikkat çeken hukukçular, “Türkiye’nin özür dilemesi, mağdurların maddi ve manevi zararlarının tazmin edilmesi, dil ve inancın serbestçe yaşanmasını sağlayacak düzenlemelerin yapılması” gibi talepleri içeren başvuru için Uluslararası Ceza Mahkemesi’nden (UCM) randevu istedi.

TANIKLAR TEYİT EDİYOR

Yaptıkları çalışmalar sonucu yeterli kanıtın oluştuğunu belirten Av. Erdal Doğan, birinci ve ikinci dereceden tanıkların da yaşananları teyit ettiğini belirtti. Doğan, somut kanıtlarının desteğiyle UCM’ye Roma Statüsü’nün 23. maddesinde yer alan ‘’Kültürel soykırım” kapsamında yapacakları başvurunun kabul edilebileceğini söyledi.

Soykırım UCM’ye taşınıyor
Dersim’de 1937-1938 yılında yaşanan katliamın 74. yıldönümünde, hukukçular, UCM’ye başvuru yapmaya hazırlanıyor. “Türkiye’nin soykırım için özür dilemesi, mağdurların maddi ve manevi zararlarının tazmin edilmesi, dil ve inancın serbestçe yaşanması için yasal düzenlemelerin yapılması” gibi talepleri içeren başvuru için UCM’den randevu talep edildi. Avukat Erdal Doğan, tanıkları hâlâ yaşayan ve 200 bin insanı etkileyen böylesi bir trajedinin soykırım ilan edilmesinin, geçmişle yüzleşme açısından önemli bir başlangıç olacağını söyledi.
‘Soykırım’ için yeterli kanıt var
Avukat Erdal Doğan, “Birleşmiş Milletlerin soykırımı önleme ve cezalandırılmasına dair sözleşmesinde bulunan soykırımın tanımlanması için 5 maddenin hepsi Dersim’de yapılanların ‘katliam’ tanımına girmesi için yeterli delil teşkil ediyor ve Dersim’deki olaylar bu 5 maddenin beşinde de soykırım tanımına giriyor” dedi. Bölgeye 1938 yılına kadar 108 askeri sefer düzenlendiğini ve bölgede yaptıkları araştırma ve inceleme çalışmaları sonrasında yeterli kanıtın oluştuğunu kaydeden Doğan, birinci ve ikinci dereceden tanıkların da yaşananları teyit ettiğini belirtti. Doğan, somut kanıtlarının de desteğiyle UCM’ye Roma Statüsü’nün 23. maddesinde yer alan ‘’Kültürel soykırım” kapsamında yapacakları başvurunun kabul edilebileceğini söyledi.
‘Soykırım hâlâ sürüyor’
Dersim’de yaşananların 1938’le sınırlı olmadığını belirten Doğan, 2011 yılında da soykırımın değişik boyutlarda sürdüğüne dikkat çekerek şöyle konuştu: “23. madde soykırımın etkilerinin hâlâ devam etmesi durumunda başvuru hakkı tanıyor. 1937-1938’den sonra fiziki yok etmeler yani insanların öldürülmesinin ardından bir çok insan göçe zorlandı. Başka bölgelerde ülkenin başka yerlerine yerleştirildi. Kendi dillerini ve inançlarını yaşamalarına izin verilmedi.”
Türkiye’nin UCM’yi tanıdığını ancak taraf olmadığını da kaydeden Doğan, bu yüzden yargılama yetkisi bulunmadığını ancak TCK’nin 76. ve 77. maddelerinde 2006 yılında yapılan düzenlemelerle insanlığa karşı işlenen suçlar için yargı yolunun açık olduğunu söyledi.
‘Başvuruların önü açılacak’
Doğan’ın önemsediği konularda biri de, Dersim’de yaşanan trajedinin uluslararası hukuka taşınmasının ardından Türkiye’de yaşanan diğer trajedilerin de taşınmasının önünün açılması. Soykırımın iç hukukun değil uluslararası hukuku bağladığını ve bu noktada 1915 Ermeni tehciri konusunda Türkiye’nin ayak dirediğini kaydeden Doğan, Türkiye kabul etmese de dünyanın büyük bir bölümünde Ermeni soykırımının tanındığını ve parlamentoların bu yönlü kararları olduğunu belirtti.

Dersim Katliamı’nı UCM’ye taşıma fikri 24 Kasım 2010’da Almanya’nın başkenti Berlin’deki Eyalet Parlamentosu’nda yapılan “Dersim 38 Konferansı”nın ardından kararlaştırılmıştı. Konferansta Dersim’de yaşananlar ‘’soykırım’’ olarak adlandırılmış ve konunun uluslararası mahkemelere taşınması kararı alınmıştı. Konferansa Türkiye’den katılan hukukçular Erdal Doğan ve Eren Keskin ile BD’li avukat Barry Fisher konuya ilişkin ortak çalışma kararı alarak çalışmalarına başladı.
Seyid Rıza, büstünün önünde anıldı
Dersim’de Seyid Rıza ve 6 arkadaşının Elazığ Buğday Meydanı’nda idam edilişinin 74. yıldönümü nedeniyle Dersim Derneği tarafından anma etkinliği düzenlendi. Dersim Belediye Başkanı Edibe Şahin’in de aralarında bulunduğu kalabalık grup Sanat Sokağı’ndan Seyid Rıza Meydanı’na doğru yürüdü. Burada bir konuşma yapan Dersim Belediye Başkanı Edibe Şahin, Seyid Rıza’yı asan mahkemenin, bugün de halen aynı yöntemlerle yargılamalara devam ettiğini kaydederek, “Bundan tam 74 yıl önce yaş büyüterek ve hafta sonu olmasına rağmen Dersim İsyanı’nın önderi Seyid Rıza ile arkadaşlarını adaletsizce asan bu mahkemeler, maalesef bugün de hiçbir değişiklik sağlamamıştır. Tıpkı ‘KCK’ davaları ile Hrant Dink davası gibi” diye konuştu.

Rıza’nın mezarı Gül’e sorulacak

Seyid Rıza’nın torunu Rüstem Polat ve Dersim Dernekleri Federasyon üyeleri Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’le görüşerek, mezar yerinin açıklanmasını isteyecek.

İstanbul’da ise Dersim katliamı ve Seyit Rıza ve arkadaşları için 16-20 Kasım tarihleri arasında bir dizi anma etkinliği düzenleyecek.

Kaynak-Özgür Gündem Gazetesi