Kurmes Dernegi Resmi Web Sitesi

KARA VAGON/38 DERSİM SÜRGÜNLERİ

“Kara Vagon/38 Dersim Sürgünleri” adlı belgesel 1937-1938 yılları arasında Dersim’de yaşanmış büyük katliam ve beraberinde zoraki asimilasyona ve “Mecburi iskana”/Sürgüne tabi tutularak yerlerinden edilen, tüm aile fertlerinin katledildiği bireylerin, Türkiye’nin değişik illerine sürgünlerini tarihsel dokümanlar eşliğinde bir ibret sertifikası olarak tarihe bir dip not olarak sunuyor.

04 Mayıs 1937 ve 06 Ağustos 1938 yıllarında çıkarılan emsaline başka bir yerde rastlamanın mümkün olmadığı kanunlar, planlar, hazırlıklar neticesinde Dersim kanlı bir katliama sahne olur. Hem de öyle bir katliam ki üzerinden kaç nesil geçmiş olsa da unutulmayan, acısı dinmemiş, yarası kapanmamış, hala kanayan bir yaradır.

Dersimli’nin bir belirsizliğe doğru ufuk açan sürgün yolculuğu, kara vagonlarda balık istifi karanlık, korku dolu bir geleceğe doğru ilerlemesi kanın hala sıcak, oluk oluk aktığı o günlerde yaşanmıştır. Tarihin karanlık sayfalarına yazılmış bu katliamda ne kadar insanın hayatını kaybettiği hala aydınlatılmış değildir. Sağ kalıp sürgüne gönderilenlerin sayısı da tam olarak bilinmemektedir.

Hikayenin bu kadarla bitmediği, varılan yerlerde yeni bir yaşam kurma ve tutunma çabalarının daha başka zorlukları önlerine çıkardığı muhakkaktır. Yabancı bir toprağa dikilen bitkiler misali kimisi erkenden soldu, kimisi toprağın derinliklerine kök salamadıysa da varlığını korudu, kimisi yaşasa da bundan sonra hiç yeşillenmedi, kimisi aşılanarak meyve verdi, yeni bir şeye dönüştü, kimisi öldü, kimisi çoğaldı, kimisi hayalleriyle yaşadı, kimisi de dayanamadı geri döndü… Türkiye’nin dört bir yanına savrulan Dersim Sürgünleri bugünde acı dolu geçmişleri, hafızalarında yer edinen derin yaralarla yaşamlarını sürdürmektedirler…

“Kara Vagon/38 Dersim Sürgünleri” adlı belgeselimiz kapsamında çok sayıda “sürgün” ailesiyle temas kurulmuş, görüşmeler yapılmıştır. Hem Dersim Ermenileri hem kürt alevi ailelerin yanı sıra 1938 döneminde Dersimde askerlik yapan kişilerle de görüşülmüş geçmişten günümüze hiç dile dökülmeyen çok önemli bilgiler derlenmiştir. Kayıt altına alınan iller; Tekirdağ, Edirne, Kırklareli, Balıkesir, Manisa, İzmir Isparta, Bursa, Eskişehir, Bolu Mengen, Kayseri ve Amasya illerine “Mecburi iskana”/zorunlu sürgüne gönderilmiş aileler ve bireylerle yapılmış görüşmeler ve dönemlere ait arşiv fotoğraflar, resmi evraklar yer almaktadır.

Belgeselimizde ayrıca bölgenin özgün tınıları ve genç kadınlar için söylenmiş bir ağıtta klam olarak bestelenerek yeniden yorumlanmıştır.

YÖNETMEN BİYOGRAFİ


ÖZGÜR FINDIK

1976 yılında Dersim’in (Tunceli) Pertek ilçesinde dünyaya geldi. İlk ve orta öğretimini burada tamamladı. Daha sonra ailesinin göçmen olarak bulunduğu Almanya Hannover’de yaşadı. Burada kaldığı dönemde Almanca’sını geliştirdi, daha sonra yeniden Türkiye’ye gelerek İstanbul’a yerleşti ve İstanbul Akademi’de İletişim dersleri almaya başladı. İletişim okurken aynı zamanda TV haberciliği, programcılık ve küçük çaplı sinema çalışmalarına katıldı. Öğreniminin son döneminde, bağımsız bir faaliyet olarak belgesel sinema çalışmalarına başladı. 


YÖNETMEN FİLMOGRAFİSİ

“İklimsiz Kadınlar” : Yapımcı/Yönetmen…2004
“Şafağın Göz Yangını” : Yapımcı/Yönetmen…2005
“3 Öykü, 3 Direniş” : Yapımcı/Yönetmen…2008
“Kırmızı Kalem” : Yapımcı/Yönetmen…2010

Kadınların erkek egemen toplum yapısı içerisinde yaşadığı zorlukları konu edinen ve özellikle töre baskısı altında katlanmak zorunda kaldıkları şiddeti gözler önüne seren “İklimsiz Kadınlar” adlı belgeseli çekti. Ardından Türkiye hapishanelerindeki tecrit uygulamaları ve 2000 yılının 19 Aralık tarihinde de trajik bir operasyonla sonuçlanan mahkum direnişini konu alan “Şafağın Göz Yangını” adlı belgeseli ve 15-16 Haziran, SEKA ve TÜPRAŞ direnişlerini konu alan “Üç Öykü, Üç Direniş” adlı belgesel filmlerini çekti. Su TV’de program yönetmenliği yaptı, ardından 1938 Dersim Katliamını anlattığı “Qelema Sure -Kırmızı Kalem” isimli belgeselini 2010’da üretti. Üç yıllık bir emeğin ürünü olan “Qelema Sure -Kırmızı Kalem”, 1990 lı yıllarda yaşanan köy boşaltmalar ve katliamlarla 1937-38 de yaşanan katliam arasında bağ kurmaktadır. Halen çeşitli belgesel sinema ve film projeleri üzerindeki çalışmalarını sürdürüyor.

KÜNYE

YÖNETMEN : ÖZGÜR FINDIK

YAPIM : HÜSEYİN AYRILMAZ – ÖZGÜR FINDIK

METİN : EMİRALİ YAĞAN

MÜZİK : CEMİL QOÇGİRİ(KOÇGÜN) – FERHAT TUNÇ

DANIŞMANLAR : YUSUF KENAN BEYSÜLEN – SONER SEVGİLİ 

HUKUK DANIŞMANI : ERDAL DOĞAN

KURGU : ÖZGÜR FINDIK

MONTAJ : UMUT AYAĞA

TÜRKÇE ÇEVİRİ : SERKAN SARİTAŞ

SESLENDİRME : ORÇUN ÇITIR

GRAFİK TASARIM : ARİF YALÇIN

ANİMASYON : BARBAROS DEMİRTAŞ

FOTOĞRAF : HASAN SALTIK ARŞİVİ

BASIN/HALKLA İLİŞKİLER: GÜLRİHAN DİNÇ